Tiến công nhanh, chia cắt địch

Tây Bắc có vị trí chiến lược với vùng Bắc Đông Dương. Ở đây, quân Pháp có thể uy hiếp căn cứ địa Việt Bắc, khống chế bên sườn, sau lưng và chia cắt Việt Bắc với Liên khu 3... Tuy nhiên, lực lượng địch ở đây chỉ có 8 tiểu đoàn. Ngoài ra, còn có 40 đại đội ngụy làm nhiệm vụ chiếm đóng. Địch chia làm 4 phân khu đóng, rải ra trên 144 cứ điểm cấp trung đội, đại đội.

Căn cứ vào thế và lực giữa địch, ta trên chiến trường, đầu tháng 9-1952, Bộ Chính trị quyết định mở Chiến dịch Tây Bắc, nhằm mục đích: “Tiêu diệt sinh lực địch, tranh thủ nhân dân vùng Tây Bắc - giải phóng một phần đất đai”. 

Các đơn vị tham gia Chiến dịch Tây Bắc năm 1952 chuẩn bị xuất quân.

Lực lượng ta tham gia chiến dịch gồm: Các Đại đoàn bộ binh 308, 312, 316, hai Đại đoàn 320, 304 hoạt động ở vùng sau lưng thuộc Liên khu 3. Chiến dịch được chuẩn bị chu đáo và diễn ra với 3 đợt chiến đấu quyết liệt. Đợt 1: Từ ngày 14 đến 23-10-1952, quân ta tiến công phân khu Nghĩa Lộ, tiểu khu Phù Yên, đập tan toàn bộ phòng tuyến vành ngoài của địch từ hữu ngạn sông Thao đến tả ngạn sông Đà, từ Vạn Yên đến Quỳnh Nhai. Đợt 2: Từ ngày 7 đến 22-11-1952, ta vượt sông Đà, tiến công hệ thống phòng ngự của địch trên cao nguyên Mộc Châu, buộc địch ở thị xã Sơn La rút chạy về Nà Sản. Đợt 3: Từ ngày 30-11 đến 10-12-1952, ta tiến công Nà Sản và sau đó căn cứ tình hình thực tế đã kết thúc chiến dịch.  

Sau 2 tháng mở chiến dịch, ta đã diệt, bắt sống và làm bị thương trên 6.000 tên địch. Nhiều tiểu đoàn, đại đội thuộc các binh đoàn cơ động của địch bị xóa sổ. Âm mưu củng cố “Xứ Thái”, “Xứ Nùng tự trị” của Pháp bị thất bại hoàn toàn. Tỉnh Sơn La (trừ Nà Sản), 4 huyện phía Nam tỉnh Lai Châu, 2 huyện phía Tây tỉnh Yên Bái rộng 28.500km2 với 25 vạn dân được giải phóng.

Chiến thắng Tây Bắc 1952 là một trong những chiến thắng oanh liệt, có ý nghĩa chiến lược làm chuyển biến cục diện chiến tranh theo hướng có lợi cho ta, góp phần tạo thế và lực mới, tiến tới giành thắng lợi cuối cùng trong chiến cuộc Đông Xuân 1953 -1954.

Bài học về phát huy sức mạnh tổng hợp

Chiến thắng Tây Bắc xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trước hết là do sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Trung ương Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, trực tiếp là Tổng Quân ủy. Đó là chủ trương “tránh chỗ mạnh, đánh chỗ yếu, tìm nơi sơ hở của địch mà đánh” và phương châm tác chiến “đánh điểm, diệt viện”. Xác định rõ mục tiêu của chiến dịch là tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, tranh thủ nhân dân, giải phóng một phần đất đai và xây dựng căn cứ địa Tây Bắc.

Chiến dịch thắng lợi cũng nhờ các cấp ủy Đảng, chính quyền, quân và dân các địa phương, trực tiếp là các tỉnh trên địa bàn Tây Bắc đã phát huy tinh thần yêu nước, một lòng tin tưởng vào sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng Quân ủy, đoàn kết, khắc phục khó khăn, vừa tích cực đánh giặc bảo vệ hậu phương, vừa tham gia phục vụ kháng chiến.

Chiến thắng này còn cho thấy tài thao lược, chỉ đạo tác chiến của Tổng Quân ủy và Bộ Chỉ huy chiến dịch, sự đoàn kết, quyết tâm chiến đấu cao của các lực lượng tham gia mà nòng cốt là các đại đoàn chủ lực. Công tác huy động lực lượng phục vụ, bảo đảm hậu cần chiến dịch được tiến hành chu đáo, khẩn trương với quy mô lớn; hoạt động phối hợp tác chiến giữa các chiến trường được tiến hành đồng bộ, góp phần tạo thành sức mạnh tổng lực.

Thắng lợi của Chiến dịch Tây Bắc là sự hội tụ của nhiều nhân tố, là kết quả của quá trình 7 năm chiến đấu gian khổ, là kết tinh sức mạnh tổng hợp của cả nước, trực tiếp là các đơn vị chủ lực cùng quân và dân các tỉnh Yên Bái, Sơn La, Lai Châu (nay là Lai Châu và Điện Biên). Thắng lợi đã đánh dấu sự trưởng thành vượt bậc của Quân đội nhân dân Việt Nam, đưa nghệ thuật quân sự Việt Nam phát triển lên tầm cao mới...

Vận dụng những bài học kinh nghiệm quý từ chiến thắng Tây Bắc, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về nhiệm vụ quân sự - quốc phòng; phát huy tinh thần yêu nước, sức mạnh đại đoàn kết dân tộc trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; chăm lo xây dựng nền quốc phòng toàn dân ngày càng vững mạnh; xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa...